ข้อมูลทั่วไปของจังหวัดเชียงราย

สภาพภูมิศาสตร์

ที่ตั้ง

                   จังหวัดเชียงรายตั้งอยู่เหนือสุดของประเทศไทย อยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 19 องศาเหนือ ถึง 20 องศา 30 ลิปดาเหนือและเส้นแวงที่ 99 องศา 15 ลิปดา ถึง 100 องศา 45 ลิปดาตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ 785  กิโลเมตร       

          อาณาเขต

              ทิศเหนือ           ติดต่อกับ    ประเทศสหภาพพม่าและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

              ทิศตะวันออก     ติดต่อกับ    สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

              ทิศใต้              ติดต่อกับ    จังหวัดพะเยาและลำปาง

              ทิศตะวันตก       ติดต่อกับ    ประเทศสหภาพพม่าและจังหวัดเชียงใหม่

          แนวเขตชายแดนติดต่อกับประเทศพม่าด้านอำเภอแม่จัน แม่สาย แม่ฟ้าหลวง และเชียงแสนรวม 130 กิโลเมตร แยกเป็นแนวภูเขา 100 กิโลเมตร แนวแม่น้ำสาย 10กิโลเมตรและแนวแม่น้ำรวก
20  กิโลเมตร 

          แนวเขตชายแดนติดต่อกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีระยะทาง 180 กิโลเมตร โดยเป็นแนวแม่น้ำโขง 90 กิโลเมตร และแนวภูเขา 94 กิโลเมตร

           สภาพภูมิประเทศ

                    เชียงรายมีภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสูงในทวีปตอนเหนือ  (North  Continental  Highland) มีพื้นราบสูงเป็นหย่อมๆ  ในเขตอำเภอแม่สรวย  เวียงป่าเป้า  และเชียงของ  บริเวณเทือกเขาจะมีความสูงประมาณ  1,500  -  2,000  เมตร   จากระดับน้ำทะเล   บริเวณส่วนที่ราบตามลุ่มแม่น้ำสำคัญในตอนกลางของพื้นที่  ได้แก่  อำเภอพาน  เมือง  แม่จัน  แม่สาย  เชียงแสน  และเชียงของ  มีความสูงประมาณ  410  -  580  เมตร  จากระดับน้ำทะเล

          สภาพภูมิอากาศ

                   อุณหภูมิ   ในห้วงปี  2544 – 2548   จังหวัดเชียงรายมีอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีอยู่ระหว่าง  33.1 

องศาเซลเซียส   อุณหภูมิสูงสุด  38.8  องศาเซลเซียส  เมื่อวันที่  28  เมษายน  2544  และวันที่  9  พฤษภาคม  2546 

                   ฝน   ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยปีละ  1,768  มิลลิเมตร  มากที่สุดในปี 2544  จำนวน  2,287.60  มิลลิเมตรน้อยที่สุดในปี 2546  จำนวน  1,404.10  มิลลิเมตร  จำนวนวันที่มีฝนตกเฉลี่ย  143  วันต่อปี

                   ฤดูหนาว   (พฤศจิกายน – กุมภาพันธ์)  จังหวัดเชียงรายมีอุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ  15.0 องศาเซลเซียส  อุณหภูมิต่ำสุด  8.0 องศาเซลเซียส  เมื่อวันที่  28  มกราคม  2544

          ป่าไม้

                             พื้นที่จังหวัดเชียงรายมีทั้งสิ้น  11,678.369  ตารางกิโลเมตร  หรือ  7,298,981  ไร่  

ในปี  2542  มีพื้นที่ป่าไม้จำนวน  2,365,967  ไร่  คิดเป็นร้อยละ  32.42  ของพื้นที่ทั้งหมด  พื้นที่ป่าไม้แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ  ดังนี้

                    อุทยานแห่งชาติ  (National  Park)  มีอยู่  3  แห่ง  คือ  อุทยานแห่งชาติดอยหลวง  เนื้อที่  731,250  ไร่ ครอบคลุมพื้นที่อำเภอพาน  แม่สรวย  เวียงป่าเป้า  จังหวัดเชียงราย  และอำเภอแม่ใจ  อำเภอเมือง  จังหวัดพะเยา  อำเภอวังเหนือ  อำเภองาว  จังหวัดลำปาง    อุทยานแห่งชาติขุนแจ    มีเนื้อที่  168,750  ไร่  ครอบคลุมพื้นที่อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย  อุทยานแห่งชาติภูซาง  เนื้อที่  178,050  ไร่  ครอบคลุมพื้นที่อำเภอเทิง  จังหวัดเชียงราย  อำเภอเชียงคำและกิ่งอำเภอภูซาง  จังหวัดพะเยา    อุทยานแห่งชาติแม่ปืม   มีเนื้อที่  227,312  ไร่  ครอบคลุมพื้นที่อำเภอเมือง  อำเภอพาน  อำเภอป่าแดด  จังหวัดเชียงราย,  อำเภอแม่ใจ  อำเภอเมือง  กิ่งอำเภอภูกามยาว  จังหวัดพะเยา  อุทยานแห่งชาติลำน้ำกก  มีเนื้อที่  467,185  ไร่  ครอบคลุมพื้นที่อำเภอเมือง  อำเภอแม่จัน  อำเภอแม่ลาว  อำเภอแม่สรวย  จังหวัดเชียงราย

                     วนอุทยาน    (Forest  Park)   เป็นแหล่งธรรมชาติที่รัฐจัดไว้ให้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชน  และสามารถพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของจังหวัด  ในจังหวัดเชียงรายมีวนอุทยานทั้งหมด  10  แห่ง  คือ    

                              1.  วนอุทยานถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน   มีเนื้อที่  5,000  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าดอยนางนอน  ท้องที่ตำบลโป่งผา  อำเภอแม่สาย  จังหวัดเชียงราย
                              2.  วนอุทยานดอยหัวแม่คำ  มีเนื้อที่  3,500  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแม่คำป่าน้ำแม่สลอง  และป่าน้ำแม่จันฝั่งซ้าย  ท้องที่ตำบลแม่สลองใน  อำเภอแม่ฟ้าหลวง  จังหวัดเชียงราย
                              3.  วนอุทยานน้ำตำตาดควัน  มีเนื้อที่  2,100  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยสัก  และป่าแม่กกฝั่งขวา และป่าสงวนแห่งชาติป่าดอยหลวง  ป่าน้ำยาว  และป่าน้ำซ้อ  ท้องที่อำเภอพญาเม็งราย  จังหวัดเชียงราย

                              4.  วนอุทยานน้ำตกแม่โท  มีเนื้อที่  4,000  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ปูนน้อย  ป่าแม่ปูนหลวง  และป่าห้วยโป่งเหม็น  ท้องที่อำเภอเวียงป่าเป้า  จังหวัดเชียงราย 
                              5.  วนอุทยานภูชี้ฟ้า  มีเนื้อที่  2,500  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่อิงฝั่งขวา  และป่าแม่งาว  ท้องที่อำเภอเทิง  อำเภอเวียงแก่น  จังหวัดเชียงราย

                              6.  วนอุทยานสันผาพญาไพร  มีเนื้อที่  3,000  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำแม่คำ  ป่าน้ำแม่สลอง  และป่าน้ำแม่จันฝั่งซ้าย  ท้องที่อำเภอแม่ฟ้าหลวง  จังหวัดเชียงราย

                              7.  วนอุทยานน้ำตกวังธารทอง  มีเนื้อที่  8,000  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าสบกกฝั่งขวา  ท้องที่อำเภอเชียงแสน  จังหวัดเชียงราย

                              8.  วนอุทยานดอยพระบาท  มีเนื้อที่  3,000  ไร่  อยู่เขตป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยสัก  และป่าแม่กกฝั่งขวา  ท้องที่กิ่งอำเภอเวียงเชียงรุ้ง  จังหวัดเชียงราย

                              9.  วนอุทยานน้ำตกห้วยแม่สัก  มีเนื้อที่  2,800  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยสัก  และป่าแม่กกฝั่งขวา  ท้องที่กิ่งอำเภอเวียงเชียงรุ้ง  จังหวัดเชียงราย

                            10.  วนอุทยานพญาพิภักดิ์  มีเนื้อที่  3,750  ไร่  อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าป่าแดง  และป่าห้วยป่าตาล  และป่าห้วยไคร้  ท้องที่อำเภอขุนตาล  จังหวัดเชียงราย          

                     สวนรุกชาติ   (Arboretum)  จังหวัดเชียงรายมีสวนรุกชาติเพียงแห่งเดียว  คือ  สวนรุกชาติโป่งสลี  อำเภอเมือง  มีพื้นที่  668.75  ไร่  พันธุ์ไม้ส่วนใหญ่เป็นไม้สักขนาดใหญ่  ซึ่งเป็นป่าเดิมที่เหลืออยู่และมีการปลูกต้นไม้อื่นๆ  แทรกบ้าง

                     ป่าสงวนแห่งชาติ  (National  Reserved  Forest)   จังหวัดเชียงรายมีป่าสงวนทั้งหมด  30  แห่งมีพื้นที่รวม  4,485,966  ไร่  คิดเป็นร้อยละ  61.46  ของพื้นที่จังหวัด  แบ่งเป็นพื้นที่เพื่อการอนุรักษ์  จำนวน  3,525,896  ไร่  พื้นที่มอบ  สปก. จำนวน  960,070  ไร่  แยกออกเป็นพื้นที่ป่าเศรษฐกิจ  513,683  ไร่  ป่าเพื่อการเกษตร  425,832  ไร่  และพื้นที่กันคืนกรมป่าไม้  20,555  ไร่ 

                    ป่าชุมชน   (Community  Forest)   ป่าชุมชนเป็นป่าธรรมชาติที่ชาวบ้านได้ช่วยกันป้องกันรักษาเอาไว้สำหรับเป็นแหล่งซับน้ำและใช้สอย  ปัจจุบันมีการสร้างป่าชุมชนขึ้นในพื้นที่สาธารณะ  เพื่อใช้ประโยชน์ของชุมชน

                     เขตห้ามล่าสัตว์ป่า  มีจำนวน 1 แห่ง  คือ  เขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย   อำเภอเชียงแสน  มีพื้นที่  2,711  ไร่

การปกครองและการเมือง

                 หน่วยการปกครอง

                     จังหวัดเชียงรายแบ่งหน่วยปกครองออกเป็น

- ส่วนราชการสังกัดส่วนภูมิภาค  27 หน่วยงาน

- ส่วนราชการสังกัดส่วนกลาง     85  หน่วยงาน

- ส่วนราชการสังกัดส่วนท้องถิ่นได้แก่

องค์การบริหารส่วนจังหวัด           1   แห่ง

เทศบาลนคร                            1   แห่ง

เทศบาลตำบล                          25   แห่ง

องค์การบริหารส่วนตำบล          120   แห่ง

-  อำเภอ  16  อำเภอและกิ่งอำเภอ 2กิ่งอำเภอ 124 ตำบล 1,738 หมู่บ้าน

ลำ ดับ	อำเภอ/กิ่งอำเภอ	ตำบล	หมู่บ้าน	เทศบาลนคร	เทศบาลตำบล	อบต.	สภาตำบล	ระยะทางจากอำเภอถึงจังหวัด  กม.
1.	เมืองเชียงราย	16	228	1	1	15	-	-
2.	เชียงของ	7	101	-	2	6	1	145
3.	เวียงป่าเป้า	7	92	-	2	7	-	91
4.	เทิง	10	152	-	2	10	-	64
5.	ป่าแดด	5	58	-	2	5	-	52
6.	พาน	15	323	-	1	15	-	47
7.	เวียงชัย	5	71	-	1	5	-	12
8.	แม่จัน	11	138	-	24	9	-	28
9.	เชียงแสน	6	70	-	1	6	-	60
10.	แม่สาย	8	88	-	2	8	-	63
11.	แม่สรวย	7	128	-	2	7	-	62
12.	พญาเม็งราย	5	69	-	1	5	-	48
13.	เวียงแก่น	4	41	-	-	4	-	150
14.	ขุนตาล	3	55	-	1	3	-	63
15.	แม่ฟ้าหลวง	4	76	-	-	4	-	65
16.	แม่ลาว	5	63	-	2	5	-	19
17.	กิ่ง อ.เวียงเชียงรุ้ง	3	43	-	1	3	-	45
18.	กิ่ง อ.ดอยหลวง	3	33	-	-	3	-	40
	รวม	124	1,738	1	25	120	1

                ที่มา  :  ที่ทำการปกครองจังหวัดเชียงราย

 ประชากร

                  ประชากร   ณ  ปี 2549   รวมทั้งสิ้น  1,003,174  คน  เป็นชาย  499,844   คน หญิง  503,330  คน  สำหรับอำเภอที่มีประชากรมากที่สุด  ได้แก่  อำเภอเมืองมีจำนวน  141,245  คน  รองลงมา  ได้แก่  อำเภอพานมีจำนวน  120,887  คน  และอำเภอเทิงมีจำนวน  77,818  คน  สำหรับอำเภอที่มีความหนาแน่นของประชากรมากที่สุด  คือ  อำเภอแม่สาย  208.74  คน/ตร.กม.  รองลงมาได้แก่  อำเภอเวียงชัย  146.82  คน/ตร.กม.  และอำเภอพาน  118.17  คน/ตร.กม. 

จำนวนประชากรแยกตามเพศ  รายอำเภอ  ตามจำนวนประชากร  ปี  2549

อำเภอ	รวม	ชาย	หญิง	จำนวนบ้าน
เมืองเชียงราย	141,245	69,428	71,817	50,209
เชียงของ	52,466	26,406	26,060	17,189
เวียงป่าเป้า	60,331	30,489	29,842	19,331
เทิง	77,818	38,921	38,897	23,678
ป่าแดด	12,008	6,043	5,965	3,343
พาน	120,887	59,812	61,075	40,337
เวียงชัย	37,992	18,900	19,092	12,273
แม่จัน	77,804	38,363	39,441	27,249
เชียงแสน	47,574	23,602	23,972	16,584
แม่สาย	59,491	28,799	30,692	24,279
แม่สรวย	74,422	37,840	36,582	22,272
พญาเม็งราย	37,620	18,944	18,676	10,607
เวียงแก่น	32,642	16,619	16,023	9,396
ขุนตาล	26,852	13,451	13,401	7,962
แม่ฟ้าหลวง	77,568	38,808	38,760	19,750
แม่ลาว	24,729	12,273	12,456	8,601
กิ่ง อ.เวียงเชียงรุ้ง	22,318	11,212	11,106	6,436
กิ่ง อ.ดอยหลวง	19,407	9,934	9,473	7,029
รวมทั้งจังหวัด	1,003,174	499,844	503,330	326,525

                                ที่มา  :  ที่ทำการปกครองจังหวัดเชียงราย

อ้างอิง : http://www.chiangraifocus.com/2010/guide_book/kingmengrai/index3.php